قوانین مالیاتی بر این اساس تنظیم شده است که تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران فعالیت داشته باشند، ملزم به پرداخت مالیات شوند. در این خصوص بیمه شدگانی که بابت بیمه عمر، بیمه درمانی به صورت ماهیانه مبلغی را به عنوان حق بیمه پرداخت می‌کنند در مواردی مشمول معافیت‌های مالیاتی هستند. در این مطلب قصد داریم ماده ۱۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم را توضیح دهیم.
ماده ۱۳۷ قانون مالیات مستقیم چیست؟
مطابق قانون مالیاتهای مستقیم هر فرد حقیقی و حقوقی موظف است بخشی از درآمد را به عنوان مالیات به اداره مالیاتی پرداخت کند.
در این خصوص ماده ۱۳۷ قانون مالیات مستقیم بیان می‌کند، هزینه‌های درمانی پرداختی هر مودی بابت معالجه‌ی خود، یا همسر، اولاد، پدر، مادر، برادر و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی از درآمد مشمول مالیات مودی قابل کسر است.
البته شرط آن این است که وزارت بهداشت تایید کند امکانات درمان بیمار در داخل ایران فراهم نبوده است و بیمار مجبور شده برای مداوا به خارج از کشور مراجعه کند. همچنین دریافت کننده موسسه درمانی یا پزشکی که مقیم ایران باشد باید دریافت وجه را گواهی کند، در غیر این‌صورت فرد نمی‌تواند از امکان کسر مالیاتی استفاده کند.
علاوه بر آن حق بیمه پرداختی توسط هر شخص حقیقی به موسسه‌ی بیمه ایرانی بابت بیمه‌های عمر، زندگی و بیمه‌های درمانی از درآمد مشمولان مالیات مودی کسر می‌شود. این قانون معمولان و بیماران خاص و صعب العلاج را هم تحت پوشش قرار می‌دهد و مطابق آن هزینه‌ی مراقبت کردن و توانبخش این افراد از درآمد مشمول مالیات معلول یا بیمار یا کسی که تکفل او را به عهده گرفته است قابل کم کردن است.
نحوه محاسبه ماده ۱۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم
در مورد نحوه محاسبه‌ی ماده ۱۳۷ قانون مالیات مستقیم و اختصاص مبلغی از حقوق به مالیات برای تمام افراد با توجه به مدارک پزشکی باید به موارد زیر توجه شود و میزان مالیات بر درآمد از این طریق محاسبه شود. در ادامه موارد با اهمیت در این خصوص را بررسی می‌کنیم.
کسر حق بیمه‌ی درمانی حقوق بگیران و افراد تحت تکفل آن‌ها و حق بیمه‌ی پرداختی بابت بیمه عمر شخص حقوق بگیر از حقوق بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی و سازمان خدمات درمانی یا سایر مؤسسات بیمه‌گر که به صورت ماهیانه به کارکنان حقوق می‌دهند توسط کارفرما اشکالی ندارد و غیر قانونی نیست.
لازم است کارفرمایان اسناد مربوط به حقوق پرداختی به کارکنان را در محاسبه درآمد مشمول مالیات حقوق اشخاص حقوق بگیر را ثبت و گزارش کنند. به این ترتیب به دو مورد زیر باید توجه شود:
- کارفرمایانی که با بیمه تامین اجتماعی کارکنان خود را بیمه می‌کنند، می‌توانند فقط با کم کردن دو هفتم سهم حق بیمه حقوق بگیران از درآمد حقوق آن‌ها میزان آن را در فهرست حقوق گزارش کنند و سپس آن را به اداره مالیاتی مربوطه مبلغ مالیات را حساب کنند.
- کارفرمایانی که حقوق بگیران را با بیمه سازمان خدمات درمانی یا سایر مؤسسات بیمه ایرانی بیمه می‌کنند می‌توانند کل حق بیمه را از درآمد حقوق بگیران کم کنند و آن را در فهرست حقوق درج و به اداره مالیاتی گزارش کنند.
- کارفرمایان که برای حقوق بگیران با موسسات بیمه ایرانی قرارداد می‌بندند و بیمه‌ی درمانی تکمیل می‌کنند، موظف هستند هر ماه سهم حق بیمه حقوق بگیر را از حقوق وی کم کنند و به موسسات بیمه پرداخت کنند. به این ترتیب مجاز هستند میزان حق بیمه پرداختی را در فهرست حقوق که به اداره امور مالیات ارائه می‌کنند گزارش کنند و گواهی موسسه بیمه را به آن ضمیمه کنند و در نهایت حق بیمه پرداختی را از درآمد حقوق بگیران کسر کنند.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد معلولان و بیماران خاص
یکی از مواردی که در محاسبات ماده ۱۳۷ باید مورد توجه قرار بگیرد، هزینه درمان و مراقبت از معلولان و بیماران خاص و صعب العلاج است. هزینه درمان و مراقبت این افراد توسط حقوق بگیران یا افراد تحت تکفل آن‌ها پرداخت می‌شود. حقوق بگیران این امکان را دارند که پس از پایان سال و پرداخت هزینه‌ها نسخه‌های اصلی گواهی و اسناد تایید شده مربوط به هزینه‌های مذکور را در سال مالیاتی به اداره امور مالیاتی تحویل دهند و برای استفاده از تسهیلات ماده ۱۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم درخواست کنند. پس از اینکه مدارک توسط کارشناسان سازمان امور مالیاتی بررسی شد، میزان مالیاتی که مودی موظف به پرداخت آن است کسر می‌شود و به وی اعلام می‌گردد.
زمان تحویل اظهار نامه مالیاتی
مطابق قوانین هزینه‌های مشخص شده در ماده ۱۳۷ که به مودیان مالیات بر درآمد مربوط است، به صورت سالیانه محاسبه می‌شود و مودیان موظف هستند با ارائه اظهار نامه مالیاتی به اداره امور مالیاتی با سازمان امور مالیاتی همکاری کنند و اسناد و مدارک مربوط به هزینه‌ها را بعد از پایان سال به اداره مالیاتی بپردازند تا مدارک توسط کارشناسان بررسی شود و نتیجه به مودیان ابلاغ شود.
شرایط معافیت از ماده ۱۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم
مطابق قوانین اداره امور مالیاتی کشور بیمه عمر حقوق بگیران معاف از مالیات نیست و در پرداخت آن حتماً کسوراتی با این عنوان خواهد داشت. اما مطابق بخشنامه‌ی شماره ۱۹۴۱۸/۴۳۸۵/۲۱۱ سازمان امور مالیاتی تعیین کرده است که کارفرمایانی که حقوق بگیران را با بیمه سازمان تامین اجتماعی بیمه می‌کنند، می‌توانند فقط دو هفتم از سهم بیمه پرداختی را کم کنند و کارفرمایانی که با موسسات دیگر بیمه یا سازمان‌های خدمات درمانی قرار داد می‌بندد موظف هستند کل سهم پرداختی را از حقوق کم کنند. به این ترتیب بیش از مقادیر ذکر شده معافیت مالیاتی در مورد ماده ۱۳۷ وجود ندارد و کارفرمایان موظف هستند این موارد را به همراه فهرست حقوق به ادراه مالیاتی مربوطه ارائه کنند.
تذکرات تکمیلی در مورد ماده ۱۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم
- تذکر۱: مطابق این اصل حق بیمه انواع بیمه عمر و زندگی در مورد افراد تحت تکفل مشمول مقررات این ماده نیست و حق بیمه پرداختی صرفاً بابت پوشش خطر اصلی بیمه‌های عمر و زندگی با موضوع بند (الف، ب، ج،د) ماده ۲ آیین نامه پیوست قابل کم کردن از درآمد مشمولان مالیاتی است. بر این اساس حق بیمه پرداختی مازادی که برای پوشش تکمیلی خطرات اضافی یا پوشش تکمیلی بیمه‌های عمر و زندگی موضوع تبصره اصلاحی در آیین نامه به شماره ۳/۶۸ قرار می‌گیرد قابل کم کردن نیست.
- تذکر ۲: دومین نکته‌ی مهمی که باید به خاطر داشته باشید، این است که نسخه‌های برابر اصل شده یا کپی یا حتی المثنی مورد قبول اداره مالیات نیست و مودی موظف است اصل مدارک را تحویل دهد. اما بعد از اینکه مبلغ قطعی شد، مودی می‌تواند مدارک را درخواست و استرداد کند و هیچ منع قانونی برای این کار وجود ندارد. حتی اضافه پرداخت مودی با رعایت مواد ۲۴۲ و ۲۴۳ قانون مالیاتهای مستقیم هم قابل برگشت است.
سخن پایانی
ماده ۱۳۷ قانون مالیات مستقیم مربوط به کسر مبلغ هزینه‌های درمان پزشکی برای مودیان و افراد تحت تکفل آن‌ها است. مطابق این قانون در شرایطی که توضیح دادیم و با تایید سازمان امور مالیاتی کشور بخشی از درآمد حقوق بگیر مشمول مالیات می‌شود. البته قانون گذار شرایط ویژه‌ای را برای بیمارانی که در خارج از کشور درمان می‌شوند و افراد معلول در نظر می‌گیرد.
