تعدیلات سنواتی در واقع شامل اشتباهات حسابداری، روش‌های حسابداری و رویه‌های حسابداری می‌گردد. تعدیلات سنواتی در واقع اقلامی است که مربوط به سنوات قبل هستند و در حساب تعدیل مانده سود و زیان انباشته ابتدای دوره بعد منظور می‌گردد و با توجه به ماهیت رویداد اتفاق افتاده، می‌تواند بدهکار یا بستانکار باشند. تعدیلات سنواتی ممکن است در اثر تغییر در رویه حسابداری یا اصلاح اشتباه ایجاد گردد. در این مقاله به موضوع تعدیل سنواتی پرداخته شده است.
تعریف تعدیل سنواتی
معنی کلمه تعدیل در حسابداری، اصلاح و به روز رسانی اسناد و مدارک حسابداری است، تعدیل حساب‌ها معمولا در انتهای دوره مالی و با هدف ارائه صورت‌های مالی دقیق انجام می‌گردد. تعدیل سنواتی، عبارت از تعدیل اقلام مربوط به سنوات قبل است که در مانده حساب سود(زیان) انباشته ابتدای دوره جدید لحاظ می‌گردد.
به طور کلی تعدیلات سنواتی، شامل سندهای اصلاحی هستند که حسابداران برای اصلاح مانده سود و زیان انباشته اقدام به صدور آن می‌نمایند. بدین معنا که در صورتی که شما به عنوان یک حسابدار به صادر کردن یک سند اصلاحی جهت ارقام با اهمیت نظیر درآمدها و هزینه‌ها نیاز داشته باشید، به کمک ثبت نمودن تعدیلات سنواتی، مانده حساب سود و زیان انباشته را به ظرفیت برخی حساب‌های ترازنامه‌ای، بدهکار و بستانکار می‌کنید. در اصل تعدیلات سنواتی، تعدیلاتی با اهمیت و مهمی هستند که به سنوات قبلی مربوط می‌گردند و در زمان تغییر در رویه حسابداری یا اصلاح اشتباه کاربرد دارند. لازم است به این نکته توجه گردد که هر حسابداری برای هرگونه اصلاحی که انجام می‌دهد، می‌بایست سند داشته باشد. اگر شما اصلاح خود را بدون ثبت سند انجام دهید، دفاتر شما توسط اداره دارایی پذیرفته نمی‌گردد.
کاربرد تعدیل سنواتی
کاربرد تعدیلات سنواتی بدین شکل است که به عنوان مثال یکی از هزینه‌های سال ۱۴۰۰ را یادتان رفته است ثبت نمایید و قصد دارید آن را در سال ۱۴۰۱ثبت کنید، از آن جا که هر هزینه می‌بایست در سال مالی خود ثبت گردد و سال مالی ۱۴۰۰ بسته شده است، بنابراین مجبور به ثبت آن در سال ۱۴۰۱ خواهید بود که ثبت آن به شکل زیر خواهد بود:
سود و زیان انباشته- تعدیل سنواتی ( ستون بستانکار)
بانک یا صندوق( ستون بستانکار)
دلایل رخ دادن تعدیلات سنواتی چیست؟
- اصلاح کردن اشتباهات
- تغییر رویه
- نادیده گرفتن یک واقعیت
علت استفاده از تعدیل سنواتی
- اصلاح نمودن حساب‌ها به دلیل وقوع اشتباهاتی مانند اشتباهات محاسباتی، حسابداری و سایر خطاها
- اصلاح نمودن حساب‌ها به دلیل تغییر در روش‌ها یا رویه‌های حسابداری یک مجموعه
زمان انجام تعدیلات سنواتی چه زمانی است؟
زمان انجام اصلاح نمودن حساب‌ها جهت تعدیل سنواتی، به زمان کشف اشتباهات و یا تصمیم به تغییر رویه حسابداری بستگی دارد. به دلیل آنکه تعدیل حساب‌ها به طور مستقیم بر روی سود و زیان یک مجموعه تاثیرگذار است، تاخیر بی جهت در اعمال نمودن تغییرات، بدون شک مجموعه را با چالش‌های بزرگی روبرو خواهد نمود.
انواع تعدیلات سنواتی
طبقه بندی تعدیلات حسابداری از دیدگاه زمان:
- تعدیلات مربوط به سال مالی قبل
- تعدیلات مربوط به سال‌های مالی قبل از سال مالی گذشته
طبقه بندی تعدیلات حسابداری از دیدگاه نوع حساب‌های قابل تعدیل:
- تعدیل سنواتی حساب‌های دائمی
- تعدیل سنواتی حساب‌های موقتی
نحوه ثبت نمودن تعدیلات سنواتی در دفاتر
در صورتی که فراموش کرده باشید که وام دریافتی در سنوات گذشته را در ثبت‌های مربوط به آن سال لحاظ نمایید، جهت اصلاح نمودن آن لازم است که در دفاتر مالی سال جاری ثبت را به این صورت انجام دهید.
- بدهکار- تعدیلات سنواتی
- بدهکار- پیش پرداخت بهره سنواتی
- بستانکار- پیش پرداخت بهره سنواتی
مزایای تعدیل سنواتی چیست؟
- از تعدیل سنواتی می‌توان جهت تصمیم گیری صحیح بازار سرمایه استفاده نمود، این در حالی است که اگر از اطلاعات موجود در آن به درستی کمک گرفته نشود بالعکس تاثیری منفی بر بازار سرمایه و تصمیم گیری سرمایه‌گذاران خواهد داشت.
- محتوای اطلاعاتی تعدیل سنواتی در دوره‌های قبلی می‌تواند مبنایی جهت تصمیم گیری‌های اقتصادی باشد.
- وجود تعدیل سنواتی و تغییر رویه نشانگر وجود تحریف با اهمیت اساسی در صورت‌های مالی گذشته است.
معایب تعدیل سنواتی چیست؟
- تعدیل سنواتی می‌تواند منجر به ایجاد فضای بی اعتمادی در بازار سرمایه گردد.
- ارائه تعدیل سنواتی در دوره‌های متوالی می‌تواند به اعتبار شرکت صدمه وارد نماید.
- تعدیل سنواتی منجر به تخصیص و توزیع ناکارآمد ثروت در جامعه و کاهش میزان اعتماد مردم و بازارهای سرمایه می‌گردد.
- یکی دیگر از معایب تعدیل سنواتی تاثیر سوء آن بر اعتبار حرفه حسابرسی است.
- زمانی که صورت‌های مالی دوره‌های گذشته به خاطر اشتباهات حسابرسان به بررسی‌های جدید نیاز داشته باشد موجب کم رنگ شدن اعتماد مردم به حسابرسان مستقل می‌گردد.
مالیات تعدیلات سنواتی به چه شکل است؟
با توجه به اینکه جدیدا صورت‌های مالی تحت عنوان مالیات پرداختنی قبول خواهند شد، این خود نشان دهنده ضرورت انجام تعدیلات سنواتی است، زیرا که در صورت اعمال برخی از رویدادهای متاثر از سال‌های قبل در حساب‌های سال جاری، احتمال بررسی دفاتر از سوی اداره دارایی وجود دارد.
نحوه محاسبه مالیات تعدیلات سنواتی به چه نحو است؟
از آن جا که حساب‌های تعدیلات سنواتی می‌توانند بدهکار یا بستانکار باشند، مأموران سازمان امور مالیاتی می‌بایست آن را طبق مقررات معین شده مورد بررسی قرار دهند. باتوجه به مواد قانونی ١۴٧ و ١۴٨ قانون مالیات‌های مستقیم، اقلام مربوط به هزینه‌های سنوات، با شرط اینکه مربوط به درآمدهای مشمول معافیت مالیاتی یا مالیات مقطوع نباشند یا اینکه درآمد مشمول مالیات سال به روش علی‌الراس تعیین نگردیده باشد، منجر به کاهش درآمد مشمول مالیات ابزاری نخواهند شد، و به درآمد مشمول مالیات عملکرد مورد رسیدگی اضافه خواهد شد، لذا در صورتی که بخشی از درآمدهای سال مربوط به معافیت یا مشمول مالیات مقطوع بوده باشد هزینه‌ها نسبت به درآمدها با رعایت مقررات تسهیم می‌گردند. علاوه بر آن، اقلامی که مربوط به برگشت از فروش یا تخفیفات و اصلاحات فروش هستند، مشروط بر اینکه مربوط به درآمدهای معاف یا مشمول مالیات مقطوع نباشند، برگشت و به درآمد مشمول مالیات عملکرد مورد رسیدگی اضافه خواهند گردید.
موارد مهم در رابطه با تعدیل سنواتی
- در صورتی که اقلام بستانکار حساب تعدیلات سنواتی مربوط به برگشت هزینه سنوات قبل باشد و در سال مربوط به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته شده باشد، به درآمد مشمول سال مورد رسیدگی اضافه خواهد شد.
- اقلام بدهکار حساب تعدیلات سنواتی هیچ تاثیری بر درآمد مشمول مالیات دوره رسیدگی نخواهد داشت.
- اقلام بستانکار مربوط به حساب درآمد تعدیلات سنواتی، اگر در سال مربوط به درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر تعیین گردند و هزینه‌های مربوط با اقلام درامدی مذکور در آن سال به عنوان هزینه قابل قبول مالیات پذیرفته شده باشد، کل درآمد لحاظ شده در بستانکار حساب تعدیلات سنواتی به درآمد مشمول مالیات سال مورد رسیدگی اضافه خواهد شد.
نقش حسابداری در تعدیلات سنواتی
- تعدیلات سنواتی زمانی در اسناد حسابداری مورد استفاده قرار می‌گیرد که لازم به ثبت نمودن حسابی از دوره مالی قبل باشد یا اینکه نیاز به شناسایی هزینه، سود و زیان دوره قبل باشد.
- می‌توان در حسابداری از تعدیلات سنواتی به عنوان سند اصلاحی استفاده نمود.
- تعدیلات سنواتی در حسابداری، به دلیل تغییر در رویه حسابداری و یا اصلاح اشتباهات حسابداری در دوره های گذشته شناسایی و ثبت می شود.
- این تعدیلات باعث تعدیل سود و زیان انباشته می گردد و همچنین باعث می شود اقلام مقایسه‌ای در صورت‌های مالی حسابداری مجددا ارائه شود.
- علاوه بر این تعدیلات سنواتی در یک ثبت حسابداری نشان می‌دهد که ثبت‌های حسابداری مربوط به این دوره نبوده‌اند و به دوره‌های گذشته مرتبط هستند.
نقش نرم افزارهای حسابداری جهت ثبت تعدیلات سنواتی
از آن جا که بررسی و تنظیم نمودن سندهای حسابداری یا همان صورت مالی شرکت‌ها بسیار مهم است، چرا که کاربرد هر کدام تنها زمانی مفید است که به صورت واقعی و با اعداد و ارقام صحیح پر شده باشند، لذا یکی از نکات مهم که باید زمان تنظیم صورت‌های مالی در نظر گرفته شود، ثبت تعدیلات سنواتی است. استفاده و کمک گرفتن از نرم افزارهای حسابداری به سریع‌تر شدن فرایند ثبت تعدیل سنواتی و تنظیم انواع صورت‌های مالی کمک شایانی می‌نماید.
سخن پایانی
یکی از مهم‌ترین ابزارها جهت اصلاح نمودن اشتباهات حساب‌ها، تعدیلات سنواتی است که می‌تواند منجر به سود یا زیان یک مجموعه گردد. با به کار گیری صحیح این ابزار و به روز رسانی نمودن حساب‌ها جهت تهیه نمودن صورت‌های مالی دقیق، می‌توان به یک مجموعه اقتصادی بسیار کمک نمود.
